MATEMATYKA INDYJSKA


Historycy długi czas wiedli spór, komu przypisać odkrycie systemu liczbowego, którego używamy współcześnie. Chodzi oczywiście o dziesiętny system pozycyjny. Dziś już nie ma co do tego wątpliwości - to w Indiach powstał system i podstawy rachunku, którym posługujemy się do dziś. Uczeni są zdania, że było to wydarzenie równie ważne jak umiejętność rozniecania ognia, wynalazek koła czy maszyny parowej. Jeśli dodamy do tego, że również współczesne znaki służące do zapisywania liczb - cyfry (z powodu zawirowań historycznych zwane arabskimi), to widzimy, jak wielkie były zasługi matematyki indyjskiej dla rozwoju matematyki światowej.

Oto garść informacji o powstawaniu współczesnego sposobu zapisywania liczb:

Połączenie tych trzech rzeczy stworzyło nowy system. Oczywiście trwało to parę tysiącleci ale takie były początki. W VI, VII wieku Hindusi mieli już wszystko, co trzeba dla ustalenia nowoczesnej numeracji:

  • dla liczb od 1 do 9 mieli osobne cyfry,
  • znali zasadę pozycyjną,
  • stosowali zero.

Liczebniki hinduskie.

Nawet nazwy liczb stosowane w sanskrycie odnajdujemy w nazewnictwie europejskim. Zobaczmy:

Pozostałe osiągnięcia matematyki hinduskiej.

Ułamki były znane w Indiach z dawien dawna. Już w połowie II tysiąclecia p.n.e występowały tam ułamki: ½, ¼, ¾.

Matematycy hinduscy obliczali pierwiastki kwadratowe i sześcienne. Opisy tego procesu pochodzą z V-VI w.

Hinduska algebra osiągnęła bardzo wysoki poziom. Wybitnym osiągnięciem indyjskich matematyków było stosowanie symboliki algebraicznej. (Była ona nawet bogatsza niż u Diofantosa.)

Począwszy od VII w. Hindusi regularnie stosowali liczby ujemne.

»liczba dodatnia - majątek«---»liczba ujemna - dług.«

Pojawiały się niewymierności kwadratowe.

Hindusi pierwsi sformułowali reguły działań arytmetycznych, oparte na numeracji obecnie przez nas stosowanej.

Matematyka hinduska wywarła ogromny wpływ na rozwój matematyki zarówno na Wschodzie jak i na Zachodzie. Wiele jednak prac matematycznych Hindusów było nieznanych poza granicami Indii i Europejczycy odkrywali je powtórnie. Te zaś odkrycia matematyków indyjskich, które dotarły do Europy zawdzięczamy Arabom. Tak było min. z cyframi. I dlatego nazywamy je cyframi arabskimi.


Zapamiętaj

  • wynalazek cyfr
  • wynalazek zera
  • wprowadzenie dziesiętnego systemu pozycyjnego

Ciekawostka zagadka