MATEMATYKA EGIPSKA

Informacje o poziomie matematyki w starożytnym Egipcie są bardzo ubogie. O stanie wiedzy z tamtego okresu świadczą głównie zabytki kultury i architektury egipskiej: piramidy, świątynie, rzeźbione pominki . Porażają one zarówno swoją wielkością, jak i precyzją wykonania.




Hieroglify

Piramida Dżesera

Malowidło ścienne

Reliefy ze świątyni Horusa


To, że zachowało się tak niewiele egipskich tekstów matematycznych związane jest prawdopodobnie ze sposobem ich zapisywania. W Egipcie teksty matematyczne pisane były na kruchym papirusie, czasem na skórze. Do naszych czasów przetrwały tylko teksty złożone w piramidach. Babilońskie teksty, jak pamiętamy były pisane na glinianych tabliczkach. Dzięki temu zachowało się wiele matematycznych tekstów babilońskich pisanych pismem klinowym.

Naszą wiedzę o staregipskim tekście matematycznym czerpiemy z dwóch papirusów : papirusu Rhinda i papirusu moskiewskiego.

Wydaje się obecnie, że matematyka starożytnych Egipcjan nie była zbyt bogata. Pozwalała ona jednak na dokonywanie obliczeń potrzebnych do prac budowlanych, do poboru podatków, mierzenia pól i objętości tam i zbiorników zboża, zamiany miar wagi i objętości na inne jednostki. Uwaga uczonych była skoncentrowana nie na metodach, lecz na obliczeniach. Zadania są sklasyfikowane nie według metod, ale według tematów np: zadania na wypiek chleba, zadania na objętość zbiorników zboża. Każde zadanie rozwiązuje się na nowo na liczbach, bez stosowania symboli ogólnych.


Ułamki egipskie

Egipcjanie do zapisywania ułamków stosowali trzy znaki indywidualne:

Inne ułamki, z jedynką w liczniku, pisali jak mianownik, z kółkiem nad nim, np:

Wszelkie pozostałe ułamki zapisywali jako sumę ułamków o liczniku 1. (Do tej pory ułamki takiej postaci nazywamy ułamkami egipskimi).

Zobaczmy taki przykładowy zapis:

Czy taki zapis był zawsze możliwy? Okazuje się, że tak. Obecnie znamy twierdzenie, które mówi, że:

Każdą liczbę wymierną można przedstawić jako sumę różnych ułamków egipskich.

Zapamiętajmy, że sztuka matematyczna starożytnych Egipcjan rozwinęła się głównie w kierunku praktycznym. Nie znajdziemy tu żadnych formalnych dowodów, brak jest symboliki i obliczeń na wzorach ogólnych. Ale to właśnie z osiągnięć matematyki egipskiej korzystali uczeni greccy - wielcy teoretycy matematyki.

Zapamiętaj

  • doskonale rozwinięta sztuka praktycznego rachowania
  • ułamki egipskie
  • Egipscy uczeni - nauczycielami Greków

Ciekawostka


Zagadka

Zadanie